Dzieci też mogą praktykować uważność

Rozproszenie umysłu jest problemem nie tylko dorosłych. Dzieci też są atakowane różnego rodzaju bodźcami. Skoro sami nie radzimy sobie z wyciszeniem i panowaniem nad emocjami, jak nauczyć dzieci koncentracji uwagi?

Jak pomóc dzieciom obniżyć poziom stresu, na który są narażone tak samo jak my? Dobrze byłoby już na starcie nauczyć je, jak nie dać się porwać emocjom, zarówno tym przyjemnym jak i nieprzyjemnym. Ale równocześnie pokazać im, jak ich nie ignorować. Dzięki świadomości tego, co czują, będą bardziej pewne siebie i będą miały zaufanie do tego, co robią. Umiejętność radzenia sobie z przeciwnościami może już teraz zbudować w nich większe poczucie szczęścia niezależnego od okoliczności. To tylko część z korzyści jakie dzieci mogą wynieść z kursu uważności specjalnie dla nich dedykowanego.

Kurs Mindfulness dla dzieci jest od kilku lat dostępny w Polsce. Jej twórczynią jest Eline Snel – holenderska terapeutka, która opracowała metodę medytacji dla dzieci (https://www.elinesnel.com/pl/) . Stworzyła w Holandii Akademię Nauczania Uważności (Academy for Mindfulness Training), w której prowadzone są kursy dla nauczycieli, psychologów, rodziców i dzieci. .Podczas ośmiotygodniowego lub dziesięciotygodniowego kursu dzieci uczą się, jak być uważnymi i skoncentrowanymi. Kurs powstał na bazie treningu uważności dla dorosłych Jona Kabata-Zinna MBSR (Mindfulness Based Stress Reduction). Metoda  jest stosowana na całym świecie od 1979 roku i poparta ponad 30-letnimi badaniami naukowymi. Została uznana jako pomocna nie tylko w łagodzeniu objawów stresu.

Trening Metodą Eline SnelⒸ – “Uwaga, to działa!” jest skierowany do dzieci w wieku 5-12 lat oraz do nastolatków w wieku 13-19 lat. Kurs ten jest programem ogólnorozwojowym. Treści są tak skonstruowane, by w prosty sposób wspierać rozwój dzieci z każdej grupy wiekowej – odpowiadać na ich możliwości poznawcze oraz potrzeby emocjonalne. Poprzez wykorzystanie prostych ćwiczeń, historyjek i wyobraźni, dzieci uczą się, jak radzić sobie w różnych życiowych sytuacjach. Trening daje im narzędzia, które mogą wykorzystać, by lepiej zrozumieć siebie i innych. Dzięki nim mogą rozwijać umiejętność nawiązywania relacji. Obrazowe hasła, takie jak: „przycisk pauzy”, „siedzieć jak żaba” czy „test spaghetti” pozwalają im w łatwiejszy sposób radzić sobie z emocjami czy stresem.

CZEGO DZIECI UCZĄ SIĘ NA KURSIE MINDFULNESS?

• Uspokajania umysłu i ciała (spokojny umysł szybciej się uczy).
• Rozumienia, jak działają myśli i jak nimi zarządzać. Uczą się, co można zrobić, jeśli pojawia się zbyt wiele myśli lub są one bardzo przykre. Dzięki temu zauważają moment, kiedy coś utrudnia im skupienie i prowadzi do rozproszenia. Kiedy tego się nauczą, łatwiej im wrócić do tego, na czym chcą się skupić, a to z kolei zwiększa ich koncentrację uwagi.
• Ćwiczenia pamięci poprzez koncentrację na tym, co robią w danej chwili – poprawia się wtedy zdolność zapamiętywania i przyswajania nowych treści.
• Nazywania i rozumienia emocji – lęku, złości, smutku i martwienia się oraz procesów myślowych. Akceptując emocje i myśli, dając im przestrzeń, nabierają do nich dystansu. Dzięki temu nie dają się im ponieść, ale też nie wypierają się ich. To daje spokój i równowagę. Nabierają dzięki temu świadomości, że na pełnię życia składają się zarówno radosne, jak i trudne momenty.
• Bycia obecnym/obecną tu i teraz, nawet jeśli zaraz się wydarzy coś ekscytującego albo właśnie się stało coś nieprzyjemnego. To uczy je, by nie żyły przyszłością ani przeszłością, lecz chwilą obecną.
• Pewności siebie, którą daje odcięcie się od osądów i myśli oceniających.
• Uświadamiają sobie, że nie są tym, co myślą i czują, a dzięki temu nabierają zaufania do siebie.
• Bycia bardziej uprzejmym/uprzejmą dla innych. Kiedy mają własny punkt widzenia i dostrzegają swoje słabości, łatwiej rozumieją ludzi. Nie odrzucają ich, bo inaczej myślą i czują. Praktykując współczucie, dzieci zauważają zalety łagodności. Świadomość tego zmniejsza przemoc i zwiększa akceptację.
• Obniżania poziomu napięcia związanego z sytuacjami trudnymi i radzenia sobie ze stresem.
• Rozwijania świadomości własnego ciała – zauważania dyskomfortu związanego z początkami infekcji, zmęczeniem, złym samopoczuciem, stanami lękowymi. Uczą się, jak samemu sobie poradzić i tego, że mogą prosić o wsparcie dorosłych.
• Obserwacji własnego oddechu, rozwijania uważności poprzez zmysły, uwrażliwiania się na własne potrzeby. Zyskują świadomość swoich reakcji, budują głęboką wiedzę o sobie.
• Uczą się większej odpowiedzialność za siebie, inne osoby i środowisko.
• Rozwijają ciekawość świata i większą otwartość na czerpanie radości z życia.

Dobroczynny wpływ tej metody na dzieci w Holandii i Belgii zaowocował tym, że ministerstwa edukacji w tych krajach podjęły decyzję o upowszechnieniu go w publicznych szkołach podstawowych. Jako trener uważności marzy mi się, żeby u nas było podobnie.

Zachęcam również rodziców do uczestnictwa w organizowanych kursach Mindfulness dla dorosłych. Po to żeby łatwiej było wspierać dzieci. My dorośli dzięki takiemu treningowi możemy wrócić do pewnych umiejętności, o których zapomnieliśmy i których się oduczyliśmy poprzez różne doświadczenia życiowe. Dla dzieci może być doskonałą okazją do rozwoju tego co u człowieka naturalne: uważności, otwartości, postawy nieoceniającej akceptacji, zaufania, radości, życzliwości. Po to by nie musiały jako dorośli wracać do tego i uczyć się tego od nowa. Po to, żeby były odporne na przykre doświadczenia życiowe, były dla samych siebie najlepszymi przyjaciółmi, lepiej rozumiały emocje, które przeżywają. Żeby odbierały to co dookoła wszystkimi zmysłami i z otwartym sercem. Wtedy umiejętność koncentracji, świadomego odprężania, czy nawiązywania relacji będą dla nich o wiele łatwiejsze.